Mpox: tximino-baztangari buruz jakin behar duzun guztia 

Zer da mpox gaitza (lehen tximino-baztanga)?

Mpox gaitza, lehen tximino-baztanga edo tximinoaren baztanga bezala ezagutzen zena, Orthopoxvirus generoko Mpox birusak eragindako gaixotasun bat da. Talde honek baztanga eragiten duen Variola birusa ere barne hartzen du. Mpox gaitzaren ezaugarri nagusia larruazaleko erupzioa da. Hau aurpegian, esku-ahurretan eta oinazpietan kontzentratu ohi da. Gaixotasuna Afrikan 1970ean identifikatu zen lehen aldiz. Mpox birusaren bi andui genetiko daude: Kongoko arroko anduia (erdialdeko Afrika) eta mendebaldeko Afrikako anduia. Afrika mendebaldeko anduiarekin izaten diren infekzioek, oro har, ez dute gaixotasun hain larria eragiten Kongoko anduiarekin alderatuta.

Nola transmititzen da?

Mpox gaitzaren transmisioa batez ere odolarekin, gorputzeko jariakinekin, larruazaleko lesioekin edo infektatutako animalien mukosekin zuzeneko edo zeharkako kontaktua izanez gertatzen da. Pertsonatik pertsonarako transmisio sekundarioa infektatutako arnas jariakinekin edo infektatutako pertsona baten larruazaleko lesioekin kontaktu estua izanez gero gerta daiteke. Pazientearen jariakinek kutsatutako objektuen bidez ere gertatu daiteke. Transmisioa batez ere arnas tanten bidez egiten da. Mpox birusa sexu bidez transmititzen dela frogatu ez den arren, plazentaren bidez ere transmiti daiteke (sortzetiko mpox-a).

Sintomak

Mpox-aren sintomek larruazaleko erupzio bereizgarria, sukarra, hotzikarak eta giharretako mina. Larruazaleko lesioak aurpegian, esku-ahurretan eta oinazpietan agertu ohi dira. Sintomak, oro har, berez konpontzen dira, baina funtsezkoa da sintomak kudeatzea, konplikazioak saihesteko. Infekzioaren kasuan, osasun-laguntza sintomak arintzera eta epe luzerako ondorioak prebenitzera bideratu behar da.