Gehiegikeriari, esplotazioari eta jazarpenari aurre egiten diegu gure lan-ingurunean

Mugarik Gabeko Medikuak (MSF) jazarpenik eta abusurik gabeko lan-ingurunea sustatzen dugu. Gure erakundeko zuzendaritzak zalantzarik gabe konpromisoa hartu du gehiegikeriari aurre egiteko eta hori prebenitzeko eta kudeatzeko mekanismoak eta prozedurak indartzeko.

Langile guztiek MSFren Jokabide-konpromisoak eta gure Karta Magnan ezarritako printzipio gidariak bete behar dituzte.

Gure langileen jokabide onean oinarritzen da gure erakundearen osotasuna, edozein lekutan eta lan egiten dugun komunitateekiko errespetu osoz. Gure erakundearentzat, horrek gure langileen portaerarik beste pertsona batzuen kalteberatasuna ustiatzea, ezta gure taldeetako kideek beren posizioa aprobetxatzea onura pertsonalak lortzeko onartuko ez dela esan nahi du.

Erreklamazio-mekanismoa

Badira kexa-prozedurak barne hartzen dituzten mekanismoak, edozein motatako jokabide txar, jazarpen eta abusuen prebentzioa, detekzioa, jakinarazpena eta kudeaketa sustatzeko. Mekanismo horien bidez, MSFrentzat lan egiten duten pertsona guztiak portaera desegokien edo gehiegikerien berri ematera bultzatzen dira, bai arduradunen bidez, bai edozein lerro hierarkikotik kanpo funtzionatzen duten informazio-kanal espezifikoen bidez, horretarako prestatutako helbide elektronikoekin. Era berean, MSFk lan egiten duten komunitateetan jokabide desegokia izan duten edo jokabide desegokiak ikusi dituzten pertsonak animatzen ditu horren berri eman dezaten, erreklamazioak modu egokian egin ahal izateko.

MSFk sentsibilizazio-jarduera ugari egiten ditu, gure langile guztiei jokabide desegokiak salatzeko dauden mekanismoen berri emateko. Informazio hori komunikazio espezifikoen bidez partekatzen da, langileentzako eskuliburu inprimatuak barne, eta informazio-saioetan, bertara egindako bisitetan eta prestakuntzetan transmititzen da. Gainera, abusuaren jokabidearekin eta kudeaketarekin lotutako online informazio-saioak eta prestakuntza-moduluak aldian-aldian eguneratzen eta hobetzen dira.

Azken urteotan, arlo horretako hainbat neurri, hartu dira, hala nola:

Lanpostu berriak sortzea eta langileei prestakuntza, proiektuetarako bisitak eta gai horri buruzko ikerketa emateko laguntza areagotzea.
Tailerrak eta langileekin kontsultatzeko beste modu batzuk egitea, arazoa ebaluatzeko eta arazoari aurre egiteko beharrezko urratsak emateko.
Jazarpena, abusua edo esplotazioa salatzeko langileei emandako orientazioa berrikustea, sustatzea eta indartzea.
Pazienteen eta ebakuntzak ditugun komunitateen sentsibilizazioa indartzea.
Datuen bilketa eta trukea hobetzea MSFn.

Kasuen kudeaketa konfidentziala

Gure helburua egoera horiei konfidentzialtasun osoz helduko zaiela bermatzea da; izan ere, hori funtsezkoa da pertsonek kexak modu seguruan aurkez ditzaketela sentitzen duten ingurune bat sortzeko, beren lanpostuaren, segurtasunaren edo kexaren konfidentzialtasunaren beldur izan gabe.

Jokabide txarreko kasu baten berri ematean, portaera desegokia izan dezaketen pertsonen segurtasuna eta osasuna dira gure lehentasuna. Horregatik, berehalako arreta eta laguntza ematen zaie. Asistentzia horren barruan egon daitezken laguntzak laguntza psikologiko eta medikutik lege-laguntzara doaz.

MSFk abusuaren eraginpean egon den pertsonak hartzen duen erabakia errespetatzen du beti, gai bat justiziaren aurrera eraman nahi duen ala ez. Adingabeen aurkako sexu-abusuen berri izanez gero, gure politika agintari judizialei kasuaren berri ematea da, betiere neurri hori haurraren interesetarako egokiena dela uste bada eta, aldi berean, prozedura judizial horien eskuragarritasunaren arabera.

2023ko eguneratzea

2024ko uztailaren 15ean argitaratua

2023an, 69.000 pertsona baino gehiagok egin zuten lan Mugarik Gabeko Medikuak erakundearentzat mundu osoan zehar. Urte horretan, gure erakundean abusu edo portaera desegokiei buruzko 823 kexa erregistratu genituen. Horietatik 714 gure proiektu mediko eta humanitarioekin lotuta zeuden, eta 109 gure nazioarteko bulego zentralekin. Ikerketaren ondoren, kexa horietako 300 abusu edo jokabide desegokiko kasuak zirela egiaztatu zen, eta horietako batzuk ikertzen jarraitzen zuten 2023ko amaieran. Hurrengo paragrafoetan, proiektuei eta egoitzei buruzko kasuen datuak bereizita banakatzen dira; izan ere, datu horiek ezin dira nahitaez alderatu legezko prozesuei eta txostenak aurkezteari dagokienez.

Gure proiektu mediko eta humanitarioekin lotuta jasotako kexen guztizko kopurua % 18a igo zen 2023an (714 kexa), 2022 urtearekin (606 kexa) alderatuta. Gure nazioarteko bulego zentraletan jasotako kexak % 22a igo ziren 2023an (109 kexa) 2022 urtearekin (89 kexa) alderatuta. MSF kezkatuta jarraitzen dugu abusuen eta jokabide desegokien salaketarik ez dagoelako, gure jardueren zabaltasunagatik eta gure aztarna operatiboaren irismenagatik, bereziki pazienteen, haien zaintzaileen eta lan egiten dugun eremuetako komunitateko kideen aldetik.

Gure proiektu mediko eta humanitarioekin lotuta dauden 2023an jasotako kexak:

Gure langileen % 89ak gutxi gorabehera (69 100 pertsona guztira) MSF proiektuetan lan egiten zuen 2023an. Proiektu horietako langileen portaerari buruzko 714 kexa aurkeztu ziren guztira, eta 2022an, berriz, 606 izan ziren.
Horiek ikertu ondoren, kexa horietako 264 abusu edo portaera desegokiko kasuak zirela (204 2022an) egiaztatu zen, eta kasu batzuk urte amaieran ikertzen jarraitzen ziren.
Horrek abusu gisa baieztatutako 187 kasu hartzen ditu barnean, 2022an baieztatutako 121 kasurekin alderatuta (horren barruan sartzen dira abusu mota desberdinak: sexu-esplotazioa, abusua eta jazarpena [SEAH]; botere-abusua; jazarpena eta larderia; diskriminazioa; esplotazioa; erasoa; kasuak kudeatzeko prozesuaren abusua, errepresaliak, salaketa faltsuak, kasu batean interferentzia eta konfidentzialtasunaren urraketa barne).
Langileen 85 kide kaleratu zituzten abusu mota desberdinengatik 2023an (52 kaleratze 2022an). Kasuaren larritasunaren arabera, beste zehapen mota batzuk ere ezarri ziren, hala nola etetea, kategoria jaistea, idatzizko ohartarazpen formala edo derrigorrezko prestakuntza.
Baieztatutako 187 abusu kasuetatik, 85 SEAH kasuak izan ziren, eta 67, berriz, 2022an. Langileetako berrogeita bost (45) kide kaleratu zituzten, 2023an SEAH kasuekin lotutako ikerketen ondorioetan oinarrituta (2022an 35), eta adierazi zuten sexu-jazarpena bezalako portaerek hainbat jokabide hartzen dituztela.
Baieztatutako gainerako abusu-kasuak honako hauek ziren: jazarpen- edo larderia-kasuak (31 kasu konfirmatu); botere-abusua (30 kasu konfirmatu); erasoa (23 kasu konfirmatu); esplotazioa (13 kasu konfirmatu); diskriminazioa (9 kasu konfirmatu); eta kasuak kudeatzeko prozesuaren abusua (4 kasu konfirmatu).
Portaera desegokiko 77 kasu ere detektatu ziren (83 2022an). Jokabide desegokitzat jotzen dira lehen deskribatutako abusu-moduak ez diren jokabideak, baina MSFren portaera-arauekin bat ez datozenak. Horren barruan sartzen dira, baina ez da mugatzen, pertsonen kudeaketa txarra; harreman desegokiak; gizarte-arauekin bat ez datorren edo taldearen kohesioari eragiten dion portaera desegokia; komunikazio desegokia; eta substantzien kontsumoa (txarra).

Lehen gutxiegi agertutako taldeek aurkeztutako kexen kopuruak gora egiten jarraitu du, hala nola tokian kontratatutako langileek, baina oraindik asko dago hobetzeko, batez ere pazienteen eta komunitateko kideen artean.

Pazienteek eta haien zaintzaileek aurkeztutako kexen guztizko kopurua 33 izan zen 2023an, eta komunitateko kideek 36 (MSFko langileak dauden komunitateko pazienteak eta beste pertsona batzuk ere sar daitezke) guztira 69 (67 2022an). Era berean, 24 kexa aurkeztu zituzten kanpoko beste alderdi batzuek (hornitzaileak, komunikabideak, beste erakunde batzuk, bazkideak, MSFko langile ohiak eta MSFek kontratatu gabeko langileak).

Pazienteen, zaintzaileen eta komunitateko kideen erreklamazio-kopuruak hain txikia izaten jarraitzeak kezkagarria izaten jarraitzen du. Beharrezkoa da ahaleginak areagotzea pazienteengana eta komunitateko kideengana iristeko, haien eskubideez eta MSFk haiengandik espero dituen portaera-arauez kontzientziatuz, eta edozein abusu edo portaera desegokirengatik MSFri erantzukizunak eskatzeko kexa-mekanismo irisgarriak eta egokiak dituztela bermatzeko.

Tokian-tokian kontratatutako langileek aurkeztutako kexen guztizko kopurua handitu egin zen: 2022an 232 izan ziren, eta 2023an 328. Beharrezkoa da langile horiek salatzera animatzeko eta laguntzeko ahaleginak egiten jarraitzea; izan ere, MSFko langile guztien % 78a inguru dira tokian-tokian kontratatutako langileak, baina erakundeko langileek aurkeztutako kexen % 58ren erantzule baino ez dira.

Kexa guztiak berrikustean, bai MSFko langileenak, bai erakundetik kanpokoenak, ikusten da diskriminazioagatiko kexen kopurua nahiko txikia dela, mugimendu osoak diskriminazioari aurre egiteko ahaleginak egin arren. 2023an, diskriminazioarekin lotutako 45 kexa jaso ziren, eta horrek 2022ko 40en aldean pixka bat gora egin zuela esan nahi du. Horrek aniztasunaren eta inklusioaren arloan ahalegin jarraituak eta iraunkorrak egin behar direla esan nahi du, edozein eratako diskriminazio-ekintzen eraginpean dauden pertsonek salatu egingo dituztela bermatzeko.

Mundu osoko gure bulegoetako salaketak

2020tik, MSFk mundu osoko gure bulegoetako kexak ere bildu ditu, baita gure proiektu medikoetatik jasotako datuak ere. Gure langile guztien % 11k nazioarteko bulego horietan egiten du lan.

Txostenak estandarizatzeko ahaleginak egin diren arren, datu horiek legezko eta giza baliabideetako prozesu askorekin lotuta daude, eta, beraz, litekeena da oraindik erabat bateratuta ez egotea.

Egoitza guztietatik, 2023an 109 salaketa jaso ziren (2022an, aldiz, 89).

Horietatik, 36 kasutan baieztatu zen abusuak edo jokabide desegokiak zirela (eta 11 salaketa ikertzen jarraitu ziren urte amaieran, kontuan hartuta aurkeztutako salaketa batzuk ez zirela abusuagatik). 34 kasu egon ziren abusuekin lotuta, eta 21 jokabide desegokiekin. ¹ Konparazio batera, 2022an, abusuen 38 kasu eta portaera desegokien 30 kasu baieztatu ziren.

Guztira, langileen 13 kide zigortu zituzten (entrenamendutik hasi eta ahozko edo idatzizko ohartarazpenetara arte) eta 15 kide kaleratu zituzten abusuak egiteagatik 2023an.

***

Gehiegikeriarik eta jazarpenik gabeko lan-ingurunea lortzea eta mantentzea etengabeko ahalegina da, eta guztiok gara horren erantzule. Era berean, gurekin lan egiten duten pertsonei kalterik ez egiteko eta haien aurrean kontuak emateko konpromisoa hartzen dugu.

Langileei, pazienteei edo MSFrekin harremanetan jartzen den beste edozein pertsonari abusu-intzidenteren bat edo portaera desegokiren bat salatzeko eskatzen jarraitzen dugu.

¹ Oharra: kasu batzuetan abusu eta portaera desegokiko hainbat elementu aurkitu dira; beraz, baliteke guztizkoak bat ez etortzea.

Klikatu hemen 2022ko zifrak ikusteko

Klikatu hemen 2021eko zifrak ikusteko

Klikatu hemen 2020ko zifrak ikusteko

Klikatu hemen 2019ko zifrak ikusteko

Klikatu hemen 2018ko zifrak ikusteko