Txertaketa

Txertoek desgaitu zaitzaketen edo hilgarriak izan daitezkeen gaixotasun larriak prebenitzen dituzte, batez ere haurtzaroan. Immunizazioa osasun publikoko esku-hartze mediko eraginkorrenetako bat da kostuari dagokionez eta Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) arabera, urtero bi eta hiru milioi heriotza artean saihesten ditu.

Baina baliabiderik ez duten edo ezegonkortasunak edo indarkeriak eragindako herrialde askotan, immunizazio-planak krisian daude eta, gehiegitan, txertoak ez dira gehien behar dituztenengana iristen. Azken urteetako prezioen igoera esponentziala, txertoak baliabiderik gabeko herrialdeen errealitatera ez egokitzea eta immunizazio-egutegi zaila dira egoera horren arrazoi nagusiak.

Urtero, 12 milioi haur baino gehiago babesteko moduko oinarrizko txerto-paketerik gabe geratzen dira eta, guztira, bi milioi pertsona inguru hiltzen dira OMEk gomendatutako txertoekin prebenitu zitezkeen gaixotasunen ondorioz: DTP (difteria, tetanosa eta tosferina), B hepatitisa, Hib (B motakohaemophilus influenzae), BCG (tuberkulosia), giza papilomaren birusa, elgorria, pneumokokoa, poliomielitisa, errotabirusa eta sukar horia.

Nolanahi ere, txerto guztiak ez dira berdin gomendatzen herrialde guztietan.

Errutinazko txertaketak

Txertaketa haurren heriotza-tasa murrizteko modurik eraginkorrenetako bat da. Horregatik, txertaketa orokorraren estaldura txikia den herrialdeetan, 5 urtetik beherakoei oinarrizko arreta emateko gure programen esparruan, ohiko txertaketak egiten saiatzen gara. Osasun-postu eta -zentroetatik egin ditzakegu edo ekipo mugikorren bidez. Kasu batzuetan, biztanleak hain urrun dauden lekuetan bizi dira, non gure taldeak oinez joan behar diren. 2022an,3.200.400 ohiko txertaketa egin genituen.

Txertaketak epidemietan

Epidemia bat izateko arriskua badago (adibidez, biztanleriaren desplazamendua badago) edo hori dagoeneko deklaratu bada, txertaketa-kanpaina masiboak antolatzen ditugu: ahalik eta denbora laburrenean ahalik eta pertsona gehienei txertoa jartzea da helburua, horretarako, ahal ditugun txertaketa-puntu guztiak gaituz, adibidez, biltzeko leku publikoetan.

Eskala handiko kanpaina horiek bi edo hiru aste irauten dute eta ehunka mila pertsona har ditzakete. Desplazatutako populazioak bereziki kalteberak dira, pilaketa-baldintzek edo saneamendu-faltak lagundu egiten baitute elgorria edo pneumonia bezalako gaixotasunen agerraldiak agertzen.

2022an, adibidez, elgorriaren aurkako 4.124.700 txertaketa egin genituen epidemia-agerraldiei erantzuteko.

Eta, hain zuzen ere, horiei aurrea hartzeko, urrats bat harago egin dugu eta ikusten dugun aukera bakoitza baliatzen ari gara haurren txertaketa-kartilla osatzeko. Adibidez, Malin edo Afrika Erdiko Errepublikan, malariaren kimioprebentzio kanpainak baliatzen ditugu kartillak berrikusteko eta falta diren antigenoekin osatzeko.

Erronka logistikoak

Txertoak hotzean gorde behar dira – 2 eta 8 ºC artean – fabrikatik irten eta txertaketa puntuan erabiltzen diren arte. Nahiz eta hori ez izan erronka handia herrialde aberatsetan, non hornidura elektrikoa bermatuta dagoen, lan egiten dugun herrialdeetan oztopo handia da, bereziki 40° graduko tenperaturak erraz lor daitezkeen eta isolatuta dauden eta elektrizitate-sistema fidagarririk ez duten eremuetan.

Hotz-kateak ezartzen dituen zailtasunei sarbide fisikoko arazoak gehitzen zaizkie askotan –ez dago errepiderik eta motorrak, kanoak edo astoak erabili behar dira, baita hozkailuak bizkarrean kargatu ere, azken osasun-posturaino edo azken herrixkara iristeko–, segurtasunik gabeko edo gatazka armatu bat jasan dezaketen testuinguruetan. Adibidez, 2018an, Kidalen, Maliren iparraldean, 10.000 haur txertatzeko, 60.000 kilometro egin behar izan genituen bideetan barrena basamortuan, askotan 40 graduko tenperaturan: baldintza horietan, gure taldeek 1,5 aldiz Lurraren zirkunferentzia egin zuten.

Bestalde, dauden txerto gehienak injektagarriak direnez, osasun-prestakuntza duten langileak behar dira behar bezala eman ahal izateko.

Gure txertaketa-kanpainetan aurre egin beharreko erronkei buruz gehiago jakin nahi baduzu, ez galdu'Txertoaren bideak’ dokumentala.