Osasunaren sustapena

Osasuna sustatzeko jarduerak komunitate baten osasun-egoera orokorra hobetzera eta zerbitzu medikoen erabilera sustatzera bideratuta daude. Jarduera horien bidez, komunitateak berak osasunari dagokionez dituen gaitasunak hobetu nahi dira, ezagutzak hobetuz eta ohitura eta jarrera jakin batzuk sustatuz, pertsonei beren osasunaren gaineko kontrola hobetzeko aukera ematen baitiete.

Elkarrekiko prozesua da, komunitateari informazioa eta hobekuntza-sistemak ematea eskatzen baitu, baina baita haren kultura eta praktikak ulertzea ere.

Noiz inplementatzen dugu?

Osasunaren sustapena funtsezkoa da sexu- eta ugalketa-osasuneko jarduerak behar bezala garatzeko, GIBa eta tuberkulosia duten pazienteei arreta emateko, malariaren prebentzio eta tratamendua, ura eta saneamendua edo osasun mentala egiteko, besteak beste. Eta, jakina, erabakigarria da epidemia-agerraldietan: komunitateei jakinarazi behar zaie nola transmititzen diren gaixotasun horiek eta nola prebenitzen diren, zer sintoma dituzten edo zer egin behar duten norbait gaixotzen denean.

Adibidez, kolera-epidemia baten kasuan, taldeek higiene-jardunbide egokiak jarraitzearen garrantzia azaltzen dute, bakterioa urarekin, janariarekin edo kutsatutako gainazalekin kontaktuan egoteagatik transmititzen baita. Intsektizidaz bustitako eltxo-sareak banatzen dituen malaria-agerraldi batean, funtsezkoa da haien funtzionamendua eta garrantzia azaltzea. Ebola-epidemia betean bagaude, birusaren hedapena geldiarazteko moduetako bat da ziurtatzea komunitateak lur-emate seguruak egiten dituela, gorputzarekin kontaktu zuzenik ez dutenak. Kasu guztietan, eskaini ditzakegun zerbitzu medikoen eta doakotasunaren berri ematen diogu komunitateari.

Nola inplementatzen dugu?

Osasuna sustatzeko estrategia bat abiarazteko orduan, gure taldeek ematen duten lehen urratsa egoera ebaluatzea da – larrialdietan azkar egin behar dena–: jendeak zer dakien (esku-hartzea eragiten duen krisiari buruz), nola erreakzionatzen ari diren, zer sinesmen dituzten eta zerk eragiten dien, presio sozialak jasaten dituzten, edo egoera horretan zer faktore kultural diren onuragarriak edo kaltegarriak. Informazio guzti horrek lan-estrategia definitzeko balioko du: zer portaera edo ohitura mota sustatu nahi dugun, zer baliabideren bidez, zer laguntzarekin (adibidez, komunitateetako liderrekin), nola informatuko dugun jendea…

Komunikazioa askotariko bitartekoen bidez egin daiteke, kulturalki onargarriak eta guztiontzat irisgarriak izan behar baitute berdin-berdin: inguruan hitz egiten diren hizkuntzei erreparatu behar zaie, baita etnia, erlijio-konfesio edo genero aldetik sentikorrak diren gaiei ere, adibidez.

Pertsonala izan daiteke, sentsibilizazio komunitarioko taldeei eta osasun-agenteei esker, ospitaleko edo osasun-zentroko osasun-langileen bitartez, laguntzen eta elkarri aholkatzen dioten paziente-taldeetan, edo komunitateko ordezkariekin egindako bileretan. Promoziorako oso baliabide eraginkorrak dira liburuxkak eta kartelak, abestiak, kale-antzerkia, iragarkiak irratian, telebistan edo egunkarian... Batzuetan, megafonoa duen furgoneta bat da txertaketa baten berri emateko metodorik errazena.