Promoción da saúde

As actividades de promoción da saúde están destinadas a mellorar o estado xeral de saúde dunha comunidade e promover o uso dos servizos médicos. Estas actividades teñen o obxectivo de mellorar as competencias que a propia comunidade ten en termos de saúde, mellorando os seus coñecementos e fomentando determinados hábitos e actitudes que permiten ás persoas mellorar o control sobre a súa saúde.

É un proceso recíproco, xa que require achegar información e sistemas de mellorar á comunidade, mais tamén comprender a súa cultura e as súas prácticas.

Cando a implementamos?

A promoción da saúde é esencial para o bo desenvolvemento das actividades de saúde sexual e reprodutiva, atención a pacientes con VIH e tuberculose, prevención e tratamento da malaria, auga e saneamento, ou saúde mental, entre outras. E por suposto, é crucial durante gromos epidémicos: debe informarse ás comunidades de como se transmiten estas enfermidades e como previlas, que síntomas teñen ou que facer cando alguén enferma.

Por exemplo, no caso dunha epidemia de cólera, os equipos explican a importancia de seguir unhas boas prácticas de hixiene, xa que a bacteria transmítese por contacto coa auga, a comida ou as superficies contaminadas. Nun gromo de malaria no que se distribúan mosquiteiros impregnados de insecticida, é esencial explicar o seu funcionamento e importancia. Se nos atopamos en plena epidemia ébola, unha das formas de frear a propagación do virus é asegurar que a comunidade realiza enterramentos seguros nos que non hai contacto directo co corpo. En todos os casos, informamos á comunidade dos servizos médicos que podemos ofrecer e da súa gratuidade.

Como a implementamos?

Á hora de lanzar unha estratexia de promoción da saúde, o primeiro paso que dan os nosos equipos é avaliar a situación –o que en caso de emerxencia debe facerse con rapidez–: que sabe a xente (sobre a crise que motiva a intervención), como están a reaccionar, cales son as súas crenzas e que lles inflúe, se sofren presións sociais, ou que factores culturais son vantaxosos ou prexudiciais nesta situación. Toda esta información servirá para definir a estratexia de traballo: que tipo de comportamento ou hábito queremos promover, mediante que medios, con que axuda (por exemplo, con líderes das comunidades), como informaremos á xente…

A comunicación pode realizarse a través dos máis diversos medios, que deben ser culturalmente aceptables e accesibles para todo o mundo por igual: debe prestarse atención ós idiomas que se falan na zona e a cuestiones sensibles en termos de etnias, confesións relixiosas ou xénero, por exemplo.

Pode ser persoal, grazas a equipos de sensibilización comunitarios e axentes de saúde, a través do propio persoal sanitario no hospital ou centro de saúde, en grupos de pacientes que se axudan e aconsellan mutuamente, ou en reunións con representantes da comunidade. Outros medios moi eficaces de promoción son os folletos e carteis, as cancións, o teatro de rúa, os anuncios na radio, a televisión ou o xornal... Ás veces mesmo unha furgoneta cun megáfono é o método máis fácil para informar dunha vacinación.