Cólera

O cólera é unha infección gastrointestinal aguda potencialmente mortal, causada pola bacteria Vibrio cholerae. O cólera é máis frecuente en contornas densamente poboadas con malas condicións de salubridade e fontes de auga non potable. Segundo a Organización Mundial da Saúde, cada ano prodúcense entre 1,3 e 4 millóns de casos en todo o mundo, e entre 21.000 e 143.000 mortes. Esta enfermidade é doada de previr e tratar e, con todo, segue devastando a comunidades de todo o mundo.

Como se transmite o cólera e que síntomas ten?

A enfermidade transmítese pola inxesta de auga ou alimentos contaminados co bacilo do cólera e por contacto directo con superficies infectadas; tamén o poden propagar as persoas con cólera (tanto enfermas como portadoras sas) que toquen alimentos, auga ou superficies sen ter lavado as mans. Sen atención médica inmediata, a infección pode estenderse rapidamente.

O 75% dos casos son asintomáticos, así que moitas persoas non caen enfermas ou só desenvolven unha infección leve. Mais o cólera pode ser unha enfermidade moi grave, xa que ataca o sistema dixestivo con gran rapidez. A persoa que o padece sofre de diarrea acuosa profusa e vómitos e pode chegar a perder ata 20 litros de líquido ó día: o que leva a unha deshidratación severa e pode causar a morte. De feito, sen tratamento, morre unha de cada dúas persoas infectadas coas formas graves de cólera. E quen sofre inmunodeficiencia, como os nenos e nenas con desnutrición ou as persoas con VIH, é especialmente vulnerable. É unha enfermidade que se desenvolve moi rápido e, a diferenza doutras patoloxías diarreicas, pode matar a unha persoa sa en cuestión de horas. Pola contra, con tratamento, a mortalidade é inferior ó 1%.

Como se diagnostica e se trata?

O diagnóstico é esencialmente clínico (se hai diarrea acuosa, vómitos e unha rápida deshidratación), aínda que unha análise de laboratorio pode confirmar a presenza da bacteria.

En canto estala un gromo, as persoas afectadas deben ser illadas en centros de tratamento, con medidas de control de infeccións destinadas a impedir a propagación da enfermidade. Estas medidas consisten en estritas prácticas de hixiene, saneamento e abastecemento de auga potable, e no manexo adecuado dos vómitos e feces dos pacientes.

Se se diagnostica a tempo, o cólera é unha enfermidade sinxela de curar: o tratamento consiste na restitución inmediata de fluídos e sales mediante unha solución de rehidratación oral ou intravenosa. É un tratamento moi eficaz e rápido, que cura ó 99% das persoas enfermas.

No caso de deshidratación leve ou moderada, os sales de rehidratación adminístranse por vía oral. Nos casos graves, ás veces é preciso recorrer a unha perfusión intravenosa que pode requirir ata 15 litros, e aprecísase hospitalización. Tamén adoitan administrarse antibióticos e zinc para reducir a severidade da enfermidade.

MSF e o cólera

Un gromo de cólera precisa unha intervención inmediata xa que a enfermidade pode propagarse con gran rapidez.

A primeira parte da nosa resposta consiste en illar ás persoas enfermas en centros de tratamento do cólera (CTC), co fin de darlles atención médica urxente e ó mesmo tempo conter o gromo. Instalamos os CTC en zonas á parte dentro dos centros de saúde xa existentes ou en estruturas independentes; en todo caso, sempre habilitamos os CTC o máis preto posible do foco do gromo.

Ademais, habilitamos puntos de rehabilitación oral en toda a área afectada, onde proporcionamos tratamento ós casos leves ou moderados; estes emprazamentos tamén nos permiten identificar rapidamente ós máis graves e trasladalos ós CTC.

Romper o círculo de contaxio require tamén despregar de medidas de promoción da hixiene: os nosos equipos lanzan campañas de sensibilización e distribución de xabón e de auga potable, e implícanse tamén se é preciso en actividades de auga e saneamento, rehabilitando ou construíndo latrinas, e identificando as fontes de auga contaminadas para proceder á súa potabilización. Ademais, xa existe unha vacina, que pode utilizarse como medida preventiva mais tamén durante a resposta a un gromo.

A nosa resposta pode ser inmediata grazas ós kits de tratamento do cólera, cos que podemos instalar rapidamente en calquera lugar do mundo un CTC dotado con todo o material e medicamentos necesarios. En 2022, tratamos a 52.600 persoas con cólera.