Osasunaren Mundu Erakundearen arabera, urtero 800 000 pertsona baino gehiago hiltzen dira munduan uraren, higienearen edo saneamenduaren baldintza osasungaitzek eragindako gaixotasun beherakoengatik. Halaber, erakunde horrek kalkulatzen duenez, baldintza horiek hobetzeak % 10ean murriztuko luke munduko gaixotasun-karga. Izan ere,beherakoaz gain, patologia asko prebenitu daitezke edateko ura eta saneamendua izanik, higiene-ohitura hobeak hartuz eta hondakinak behar bezala kudeatuz (adibidez, malaria,desnutrizioa, larruazaleko infekzioak, Chagasak, sukar hemorragikoak edoloaren gaixotasuna).

Beraz, ur- eta saneamendu-jarduerak ez dira berez helburu bat: ekintza medikoaren zati bat dira eta, beste prebentzio jarduera batzuk bezala, hala nolatxertaketa, heriotza-tasa eta erikortasuna murriztera bideratuta daude, eta funtsezkoak dira bizi baldintzak azkar narriatzen diren egoeretan, hala nola biztanleria batenjoan-etorri masiboa gertatzen denean.

Zer dira?

Oinarrian, jarduera horiek funtsezko bi arlotan laburbil daitezke: edateko ur nahikoa dagoela ziurtatzea eta gaixotasunak heda ditzakeen guztia ezabatzea (gordailuak nahiz transmisio-bideak).

Testuinguruaren arabera, gure gain hartzen dugu ur-iturriak edangarri bihurtzea edo, halakorik ez badago, zisterna-kamioietan edateko ura garraiatzea; idazkunak eta ur beltzak eta hondakinak kudeatzeko sistemak birgaitzea edo eraikitzea; eskuak garbitzeko dutxak eta iturriak instalatzea edo higiene pertsonalerako gaiak banatzea.

Larrialdi-egoeretan, agerraldi epidemikoak gertatzeko arriskua dagoenean, jarduera horiekberehala inplementatu behar dira.. Gutxieneko estandar batzuk daude larrialdi akutuetan edo kronikoetan: pertsona bakoitzak egunean 15-20 litro edateko ur izateko lan egiten dugu (edateko, janaria prestatzeko eta garbitzeko). Adibidez, 2010ean Haitin kolera epidemiaren hasieran, gure taldeek egunean 300.000 litro ur inguru banatzen zizkieten Puerto Príncipe-ko Cité Soleil auzo txabolistako 15.000 biztanleei

Gainerako eremuetan ere gutxieneko estandarrak daude: una komun bat 20 pertsonako eta, 80 pertsonako, bi dutxa, hondakin organikoen biltegi bat eta arropa-garbitegi bat. Higiene-artikuluen barruan, eskuetako xaboia funtsezkoa da,era guztietako gaixotasunen transmisioa murrizten baitu: pertsona bakoitzak hilean 250 gramoren baliokidea jasotzen duela ziurtatzen dugu.

Jakina, jarduera horiek guztiak lan egiten dugun osasun-zentroetan, kontsultategietan eta ospitaleetan ere ezarri behar dira, infekzioen kontrola ziurtatzeko eta pazienteak, senideak eta osasun-langileak kutsa ez daitezen. Adibidez, erabakigarriak diraebolabezalako gaixotasunen agerraldietan.

Urtero, gure taldeek ehunka milioi litro ur banatzen dituzte. 2018an, banaketa horiek egin genizkien Bangladesheko rohingya errefuxiatuei (360 milioi litro), Nigeriako kamerundarrei eta Ugandako kongoarrei, bai eta Kamerunen, Afrika Erdiko Errepublikan, Kongoko Errepublika Demokratikoan edo Etiopian desplazatutako biztanleei ere (70 milioi litro Gedeo-en). Haitin, kolera agerraldiak prebenitzera bideratutako ur eta saneamendu jarduerei eutsi genien, eta Indonesiako hainbat hondamendi naturalen biktimei laguntzeko edo Siria iparraldeko desplazatuen eremuetako, Mexikoko migratzaileentzako aterpetxeetako edo Sierra Leonako Tonkolili bezalako ospitaleetako baldintzak hobetzeko ere antolatu genituen.

Ur araztegi bat nolakoa den jakin nahi baduzu, ez ezazu2017an Ugandan Hego Sudango errefuxiatuei larrialdiko arreta ematen egin genuen lanari buruzko bideo hau galdu.

Jarduera horiek guztiek lotura estua dute osasunaren sustapenarekin, eta bietako bat ere ez da eraginkorra bestea gabe: ur-iturri bat edo komun bat oso ondo eraikita egon arren, ez dute ezertarako balioko behar bezala erabiltzen ez badira edo egonean mantentzen ez badira. Eta alderantziz: higiene egokia sustatzeak ez du inolako eraginik izango urik eta xaboirik ez badago. Horregatik, ur- eta saneamendu-jardueretan alderdi teknikoak garrantzitsuak dira (instalazioak iraunkorrak eta azkar eraikitzekoak eta erraz mantentzekoak izatea), baina baita pertsonen usadio eta ohiturekin lotutako giza alderdiak ere.